به گزارش مطلع الفجر ،قیر طبیعی یا گیلسونایت یکی از مهم‌ترین ذخایر معدنی است که کشورهای محدودی در جهان از آن بهره‌مند هستند. ایران نیز با وجود استان‌هایی مانند کرمانشاه، ایلام و خوزستان در بین دارندگان این ماده مهم معدنی قرار دارد.
ویژگی‌های گیلسونایت گیلانغرب و پرکاربرد بودن آن باعث شده تا در این مقاله به‌طور کامل به‌بررسی این قیر طبیعی بپردازیم. پس برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
معرفی کامل قیر طبیعی گیلانغرب
با توجه به تاریخچه و اهمیت معادن گیلسونایت در گیلانغرب می‌توان گفت گیلانغرب مرکز قیر طبیعی است. از نظر ساختاری این قیر در محدوده کمربند زاگرس قراردارد.
این منطقه اکتشافی حدودا 1277 کیلومترمربع مساحت داشته و از نظر جغرافیایی می‌توان آن را بین شهرهای گیلانغرب و قصرشیرین دانست.
این منطقه دارای ناهنجاری‌های عمیق و سطحی هیدروکربن است و باید گفت بیشتر پتانسیل سطح آن را گیلسونایت تشکیل می‌دهد.
گیلانغرب به این جهت اهمیت دارد که بیشترین معادن قیر طبیعی را در خود جای داده و علاوه‌بر تامین نیازهای داخلی، باعث رشد اقتصادی کشور نیز می‌شود.
امروزه افراد زیادی در این معادن مشغول به کار هستند و آسفالت طبیعی تولیدشده در این معادن به کشورهای مختلفی صادر می‌شود که این موارد همگی باعث رشد اقتصادی کشور می‌شوند.
اگر بخواهیم تاریخچه قیر طبیعی گیلانغرب را بررسی کنیم باید گفت شواهدی وجود دارد که استفاده از این قیر به‌عنوان عایق رطوبتی در ساختمان‌سازی و همچین به‌عنوان درزگیر قایق‌ها را به دوران باستان نسبت می‌دهد.
*کیفیت قیر طبیعی ایران در گیلانغرب چگونه است؟
معادن بسیاری در ایران وجود دارد که قیر طبیعی از آنها استخراج می‌شود. با توجه به منطقه ایجاد گیلسونایت کیفیت آن نیز می‌تواند متفاوت باشد.
قیر طبیعی گیلانغرب چسبندگی مطلوب و ویسکوزیته بالایی دارد. به همین دلیل نیز در صنعت تولید ایزوگام برای سازه‌های مختف و صنعت راه‌سازی به‌شدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد این ماده معدنی به اینجا خلاصه نشده و باید گفت در بسیاری از کشورها با استفاده از گیلسونایت گیلانغرب به تولید باتری وانادیوم، فیبر کربن و پلاستیک می‌پردازند.
به‌طور کلی باید گفت کیفیت قیر طبیعی را با توجه به میزان خاکستر، هیدروژن و درصد کربن آن مشخص می‌کنند. خاکستر موجود در گیلسونایت گیلانغرب نسبت بهقیر طبیعی‌مناطق دیگر بسیار کمتر است و این موضوع باعث شده برای تولید آسفالت کارایی مناسبی داشته باشد.
این قیر طبیعی درصد بالایی از کربن را نیز در خود جای داده که این ویژگی نیز برای استفاده از آن در عایق‌سازی سقف یا همان تولید ایزوگام بسیار کاربردی است.
استخراج قیر طبیعی در گیلانغرب
قیر طبیعی گیلانغرب با داشتن 40 معدن در این محدوده بیش از 70 درصد ذخایر گیلسونایت در کشور را به خود اختصاص داده و با فراهم آوردن امکانات و تجهیزات پیشرفته، استخراج آن را می‌توان تا حد زیادی افزایش داد.
استخراج این قیر طبیعی معمولا برای استفاده در صنایعی مانند تولید لوازم آرایشی و بهداشتی، نمد سقف و جوهر انجام می‌شود. بخش بسیار زیادی از قیر طبیعی گیلانغرب به خارج از کشور صادر شده که این موضوع باعث تداخل در ایجاد مشاغل جدید خواهد شد.
این مسئله سبب شده تا در سال‌های اخیر و با توجه به ظرفیت بالای معدن قیر طبیعی در گیلانغرب، کارخانه‌های مختلفی برای فرآوری محصولات ایجاد شود.
کاربرد قیر طبیعی گیلانغرب
با در نظر گرفتن ویژگی‌های مطلوب قیر طبیعی گیلانغرب مانند چسبانندگی و پایین بودن میزان خاکستر می‌توان گفت این قیر کاربردهای زیادی دارد که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم.
استفاده در صنایع پزشکی و طب سنتی
از گیلسونایت می‌توان در بخش‌هایی مختلف صنعت پزشکی استفاده کرد. این ماده همچنین از دیرباز توسط اطبای سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. خواص تسکین‌دهنده و ضد التهابی این ماده طبیعی باعث شد تا از آن در درمان بیماری‌هایی مانند اگزما و آرتریت استفاده کنند.
تولید ایزوگا
ایزوگام عایقی برای پوشش سقف و حتی برخی دیوارهای بیرونی ساختمان است که برای تولید آن از قیر طبیعی استفاده می‌کنند.
قابل استفاده در جوهرهای چاپ
استفاده از گیلسونایت در صنعت چاپ اهمیت ویژه‌ای دارد. این ماده با کنسانتره بالا در ترکیب جوهر، نقش مهمی در کیفیت آن ایفا می‌کند. می‌توان از گیلسونایت به‌میزان 10 تا 20 درصد در جوهر سیاه استفاده کرد تا نیازی به ترکیب دیگر رزین‌های گران‌قیمت نباشد. در نتیجه این کار هزینه نهایی کاهش می‌یابد.
صنعت راه‌سازی
آسفالت جاده‌ها وخیابان‌ها از مهم‌ترین وظایف این صنعت به‌شمار می‌آید و برای این منظور بهترین ماده قیر طبیعی با چسبانندگی بالا است. درواقع این کاربرد گیلسونایت را می‌توان مهم‌ترین کارایی آن دانست. این موضوع به‌دلیل خواص بهتر گیلسونایت نسبت به قیر نفتی است.
قابل استفاده در صنعت رنگ
از دیگر کاربردهای قدیمی و مهم گیلسونایت گیلانغرب می‌توان به استفاده از آن در صنعت رنگ‌سازی اشاره کرد. برای افزایش سختی لایه رنگ از بیتومین استفاده می‌شود. ویژگی‌هایی مانند چسبندگی، نیتروژن بالا و پایداری در برابر اشعه ماوراءبنفش باعث شده تا استفاده از قیر گیلسونایت در تولید رنگ و روکش اهمیت پیدا کند.
بر اساس آمار رسمی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه ، 75 درصد از قیر طبیعی کشور در معادن قیر شهرستان گیلانغرب استخراج می شود این در حالی است که این صنعت و محصول راهبری از دو درد مزمن بنام عدم وجود تکنولوژیهای فرآوری و دسترسی به بازارهای فروش مناسب، رنج می برد .
به گفته مسئولان شهرستان گیلانغرب ،تعداد ۱۲ واحد فرآوری بیتومین نیز با ۱۲۰ نفر اشتغال در سطح شهرستان فعالیت دارند.
موضوع حایز اهمیت اینکه اگر چه وجود این گنج پر عظمت نعمتی برای این منطقه است اما خام فروشی قیر طبیعی هیچ نفعی برای استان و شهرستان و بحث برون رفت از محرومیت و بیکاری ندارد، امیدواریم افراد صاحب دانش به خصوص در حوزه شیمی، مهندسی نفت و مهندسی مکانیک و کسانی که به طور تخصصی در حوزه صنعت و معدن فعالیت دارند در جشنواره ملی قیرطبیعی حضور پیدا کنند و راهکارها و مشاوره های علمی ارائه دهند، چرا که استان در زمینه شیمی یکی از قطب های کشور است.
گیلانغرب در غرب کرمانشاه با بیش از ۷۲ هزار نفر جمعیت ۷۵ درصد از ذخایر معدنی قیر طبیعی کشور را دارا می باشد که سالیانه بیش از ۱۰۰هزار تن قیر طبیعی از این معادن استخراج می شود.