savad-resaneh-400x280-210x120به گزارش مطلع الفجر/ پیشرفت تکنولوژی و رشد سریع استفاده تخصصی از رایانه و فضای مجازی، ضمن تبدیل انسان امروز به یک کاربر حقیقی دنیای مجازی، دنیای گسترده و بزرگ مادی را به دهکده ای کوچک و متراکم تبدیل کرده است.
شاید تا چند سال پیش وقتی صحبت از رسانه می شد، همه رسانه در تلویزیون و رادیو و روزنامه خلاصه می شد و فضای مجازی و رسانه های دیجیتال، حضور قابل عرضی در میدان عمل نداشتند. اما امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، هر شخصی دارای یک ایمیل و وب و حتی در گوشی های شخصی و همراه خود، دارای گروه های مختلف اجتماعی در فضای مجازی هستند و روزانه ضمن برقراری ارتباطات کاری، اخبار و اطلاعات زیادی را با یکدیگر رد و بدل می کنند. با توسعه و رشد تکنولوژی، جهان به مرحلۀ جدیدی گام نهاد که از آن به عنوان عصر انقلاب تکنولوژی یاد می کنند. دورانی که در آن رسانه‌ها، ضمن گام برداشتن در مسیر تکامل و تنوع و تکثر، به یکی از اجزای اصلی و اجتناب ناپذیر جوامع بشری تبدیل شده‌اند. استفاده و بهره برداری از این رسانه، به علم و سواد نیاز دارد و بنابراین برای اینکه بتوان از این رسانه‌های متعدد و متنوع موجود، کمال استفاده را کرد، باید سواد و فن مورد نیاز آن را نیز آموخت. این سواد و فن، چیزی فراتر و بالاتر از توانایی خواندن و نوشتن است که از آن به عنوان سواد رسانه ای نام می برند.سواد رسانه ای چیست؟توانایی و قدرت دسترسی، تحلیل، ارزیابی و انتقال اطلاعات و پیام‌های رسانه‌ای که می‌توان در چارچوب‌های مختلف چاپی و غیر چاپی عرضه نمود را سواد رسانه‌ای می‌گویند(کانسیداین، دیوید؛ درآمدی بر سواد رسانه‌ای). سواد رسانه‌ای علاوه بر توانایی در سواد سنتی، که همان توان خواندن و نوشتن بود، توانایی تحلیل و ارزشیابی پیام‌ها و قدرت تولید و انتقال اطلاعات به دیگران در قالب‌های مختلف و با ابزار گوناگون را در انسان پدید می‌آورد. این‌گونه از سواد؛ با توانمند کردن انسان بر درک نحوه کار رسانه‌ها و نحوۀ معنی‌سازی آنها، ماهیت و اهداف تولید پیام رسانه‌ها و تأثیرات و تکنیک‌های رسانه‌های گوناگون، او را از مصرف‌کنندگی صرف خارج کرده و در برابر اثرات رسانه‌ها مقاوم می‌سازد. سواد رسانه‌ای در کنار آموختن خواندن ظاهر پیام‌های رسانه‌ای از رسانه‌های مختلف، می‌کوشد خواندن سطرهای نانوشتۀ رسانه‌های نوشتاری، تماشای پلان‌های به نمایش درنیامده و یا شنیدن صداهای پخش‌نشده از رسانه‌های الکترونیک را به مخاطبان بیاموزد. به عنوان مثال؛ مخاطبی که دارای سواد رسانه‌ای است، از اهداف و میثاق‌های رسانه‌ها خبر داشته و از آنها به طرزی آگاهانه استفاده می‌کند. چنین مخاطبی از نقش صدا، موسیقی و سایر جلوه‌های ویژه برای القای فضا و معنی در تلویزیون و سینما با خبر است و می‌داند چرا و چگونه یک پیام واحد در تلویزیون، سینما، روزنامه‌ها، مجلات، رادیو، تابلوهای بزرگ تبلیغاتی و یا بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند، اثرات متفاوتی از خود بجا گذارد.(کانسیداین، دیوید؛ درآمدی بر سواد رسانه‌ای)لزوم رعایت اخلاق در استفاده از فضای مجازیفضای مجازی همانگونه که از نامش پیداست، فضایی کاذب و غیر حقیقی است و به سادگی و به آسانی قابل اعتماد و اطمینان نیست. از این رو لازم است در استفاده از این فضا نهایت حساسیت و دقت هم از طرف کاربران و هم از طرف صاحبان وب و سایت، به کار برده شود تا موجب پشیمانی نشود. بررسی ها نشان از آن دارد که امروزه بخش های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی متاثر از فضای مجازی است و بسیاری از تحولات در بخش های مذکور را رقم می زند. با کسترش دامنه کاربران فضای مجازی و تبادل اطلاعات و الکترونیکی شدن زندگی انسان ها، نیاز است کاربران با شرایط قانونی و اخلاقی و علمی استفاده از فضای مجازی آشنا شوند. رشد سریع تکنولوژی و تبادل برق آسای اطلاعات و پیوند و رابطه‌ی ناگسستنی در جهان امروز، ما را ناچار به استفاده از این فضای مجازی نموده است. این در حالی است که همیشه از فناوری های روز به صورت مثبت و صحیح استفاده نمی شود و هستند کسانی که به دلیل منافع خودخواهانه و ستمگرانه‌ی شخصی و گروهی، از این تکنولوژی سوء استفاده می کنند. اینجاست که لزوم رعایت اخلاق و کسب مهارت های رسانه ای به خوبی احساس می شود. آموزش و فرا گرفتن اخلاق استفاده از فضای مجازی در درجه اول به شخصیت تربیتی و اجتماعی هر کاربر و در درجه دوم به میزان احساس مسوولین و مدیران این فضای مجازی بستگی دارد.فرهنگ سازی وفضای مجازیفضای مجازی به سبب فراگیر بودن و گستردگی محیط، قابلیت های فراوانی دارد که از آن در فرهنگ سازی های عمومی می توان بهره برد. صراحت و صداقت و شفافیت، عوامل مهم و موثر در جذب مخاطب و افزایش کاربران در فضای مجازی هستند. وبلاگ ها و سایت هایی که صداقت و صراحت و شفافیت بیشتری در اهداف و برنامه ای عملی خود دارند، قطعا دارای طرفداران بیشتر هستند و از طرف دیگر اثر گذاری بیشتری، آن هم در فضای گسترده تری دارند. حال چه خوب است از این اثرگذاری خود، حداکثر استفاده را برده و ضمن ترویج فرهنگ ناب و مترقی، به کانونی برای نشر و ترویج فرهنگ و اخلاق تبدیل گردند. اکنون با توجه به گسترش فناوری های رایانه ای و ایجاد فضایی وسیع و گسترده به نام فضای مجازی، نیاز واجب است که ضمن ایجاد تعامل و ارتباط با مخاطبان و کاربران، از طریق همین فضای مجازی بر سواد رسانه ای آنها بیافزاییم و ضمن رعایت صراحت و صداقت، با شفافیت، نیازهای اطلاعاتی جامعه‌ی همراه خود را پاسخ گفته و با تدوین اهداف کارشناسی شده، روز به روز ضمن رشد و پرورش فکری و روحی کاربران، تلاش کنیم تا اخلاق و فرهنگ اصیل اسلامی ایرانی را در بین نسل جوان، رواج داده و از این فناوری در راستای معارف مذهبی و ملی کشور و شهر خود، بهره برداری کنیم/محمد صادق مصوری