به گزارش مطلع الفجر ،رشد مصرف آب در کشاورزی و حفر چاه‌های مجاز و غیر مجاز و وجود بافت‌های گچی در کنار زمین‌لرزه، انحلال سنگ‌های گچی، نمکی یا آهکی، حرکت‌های آرام پوسته یا فعالیت‌های انسانی مانند معدن‌کاری، برداشت سیالات زیرزمینی سبب به وجود آمدن پدیده فروچاله می‌شود.
ممکن است فرونشست بر اثر پدیده‌های طبیعی زمین‌شناسی مانند زمین‌لرزه، انحلال سنگ‌های گچی، نمکی یا آهکی، حرکت‌های آرام پوسته یا فعالیت‌های انسانی مانند معدن‌کاری، برداشت سیالات زیرزمینی مانند آب‌های زیرزمینی، نفت یا گاز نیز رخ دهد.
در مکان‌هایی که آهک‌های کارسی یا لایه‌های آهکی وجود دارد و نیز زهکشی هم به دلیل بارندگی صورت گرفته است و فعل و انفعالات معدنی و زمین‌شناسی برقرار شود، غارها گسترش می‌یابد و شاهد نشست‌ها و فرونشست‌هایی در سطح زمین هستیم.
*فروچاله اخیر گیلانغرب نتیجه زون‌های گچی است
محمدی؛ مدیر امور آب شهرستان گیلانغرب در گفتگو با خبرنگار مطلع الفجر، در خصوص منشا پیدایش این فروچاله، اظهار داشت: این نشست برخلاف نظر عامه مردم در نتیجه برداشت از سفره زیرزمینی آب در آن منطقه نیست چرا که ما در نقطه مذکور طی سال‌های اخیر اقدام به حفر چاه کرده‌ایم که آزمایش و پایش‌ها وجود سفره آب را رد کرده است.
وی افزود: نظیر همین نقطه در گیلانغرب که ما دارای یک زون گچی در امتداد کشتارگاه تا دایک سراب هستیم، در بسیاری از نقاط ایران به ویژه در استان فارس، تهران و مازندران در قالب ایجاد فروچاله‌هایی به دلیل وجود کارس و انحلال قاره‌های کارسی و نیز گسترش آن به شکل دایره و پایین رفتن آن رخ داده است.
محمدی افزود: زون گچی در این مناطق با آب ترکیب شده و انحلال می‌یابد و متعاقبا ایجاد حفره و فرونشست می‌کند، از سوی دیگر گسل‌های زلزله‌ای در آن نقطه نیز موجود است که گچ و سولفاته آن با آب ترکیب و ایجاد نشست سطی خواهد کرد.
*پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی در کرمانشاه فرا بحرانی است
علیرضا شهلایی؛ مدیر عامل سابق شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه نیز قبلا هشدار داده بود که پایین رفتن سطح آب‌های زیر زمینی در کرمانشاه به حدی بحرانی شده که احتمال بروز پدیده فرونشست در این استان جدی است.
وی به برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیر زمینی به عنوان دیگر عوامل بحرانی شدن دشت‌ها اشاره کرد و افزود: متاسفانه برخی از کشاورزان بر خلاف قانون اقدام به کشت محصولات پر آب‌بر همچون برنج می‌کنند که منجر به تخلیه آب‌های زیر زمینی می‌شود.
به گفته مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه، نه تنها تمام دشت‌های این استان از نظر برداشت آب‌های زیر زمینی بحرانی هستند بلکه دو دشت روانسر، سنجابی و شیان و حسن‌آباد وضعیتی فراتر از بحرانی را تجربه می‌کنند.
براساس برآوردهای شرکت آب منطقه‌ای در استان کرمانشاه حدود ۱۷ هزار حلقه چاه وجود دارد که پنج هزار حلقه آن غیرمجاز است؛ نه تنها هیچ محاسبه دقیقی از برداشت آب از چاه‌های غیرمجاز وجود ندارد بلکه هنوز هم کنتور هوشمند بر روی بسیاری از چاه‌های مجاز نصب نشده که همین موضوع امکان تخلف و اضافه برداشت را برای کشاورزان متخلف آسان می‌کند.
همچنین از آنجا که برداشت سیالات زیرزمینی مانند آب‌های زیرزمینی، نفت یا گاز نیز می‌تواند از عوامل فرونشست‌ها باشد؛ آخرین برآوردهای صورت گرفته توسط شرکت آب منطقه‌ای نشان می‌دهد که سالانه یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب وارد منابع زیرزمینی کرمانشاه و در مقابل یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب از این منابع برداشت می‌شود؛ یعنی سالانه ۱۰۰ میلیون مترمکعب اضافه برداشت است.
*واگذاری ۷۰ دستگاه کنتور حجمی هوشمند در گواور و بخش مرکزی
وحید محمدی؛ مدیر امور آب شهرستان گیلانغرب نیز در گفتگو با مطلع الفجر، اظهار داشت: در راستای طرح احیا و تعادل‌بخشی در جلوگیری از برداشت‌های نامتعارف و غیر مجاز در شهرستان گیلانغرب، از سال ۱۳۹۹ تاکنون به دنیال پایش‌های میدانی و سرکشی‌های حیطه زراعی ۲۸ حلقه چاه کشاورزی غیر مجاز را مسدود کرده‌ایم.
وی همچنین ابراز داشت: در راستای قانون‌مند کردن و استفاده بهینه از سال ۱۴۰۰ تاکنون ۷۰ دستگاه کنتور حجمی هوشمند را در بخش گواور و بخش مرکزی در اختیار صاحبان چاه‌های زراعی قرار داده‌ایم که به شکل مستمر پایش می‌شوند و در این میان با هرگونه افزایش کاشت و برداشت خارج از ضابطه برخورد می‌شود.
به گزارش مطلع الفجر به نظر می‌رسد در کنار رشد بی‌رویه برداشت‌های مجاز و غیر مجاز از طریق چاه‌ها طی سال‌های کم‌بارش اخیر، عرصه‌های طبیعی و زمین با مخاطراتی شده و پیدایش فروچاله‌ها و نشست زمین که سال گذشته در گواور و در هفته اخیر نظیر آن در حاشیه شهر گیلانغرب دیده شد، بازخورد همین برداشت‌های غیر اصولی است که به اظهار کارشناسان می‌تواند نتیجه وجود بافت و زون‌های گچی باشد و در گوشه‌ای از آن دلایل باید با تداوم کم توجهی‌ها منتظر ظهور پر رنگ‌تر آن‌ها باشیم.
با عنایت به ضرورت اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی در جلوگیری از برداشت‌های نامتعارف و غیر مجاز از منابع آب در دشت‌های استان کرمانشاه، برخورد با متخلفین و برداشت‌کنندگان به گفته مسئولان امور آب، بر اساس قانون به صورت جدی ادامه خواهد داشت.
کرمانشاه استانی پهناور در غرب ایران با ۲۵ هزار کیلومتر مربع مساحت، یکی از استان‌های مهم از حیث کشاورزی و منابع طبیعی محسوب می‌شود به طوری‌که ۷۰ درصد مساحت استان را عرصه‌های منابع طبیعی با بیش از ۵۲۷ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۱۹۲ هزار هکتار مرتع تشکیل داده است.
*مجتبی جنگلی‌نیا؛ فعال رسانه‌ای
