مطلع الفجر،خشونت خیابانی استفاده از نیروی فیزیکی توسط فرد یا افرادی در مکانهای عمومی است. تقریباً یکسوم این جرایم در خیابان و محیط های باز صورت میگیرد و اشکال مختلفی دارند، ازجمله سرقت (با یا بدون آسیب)، مزاحمت نوامیس، زورگیری، نزاع سطحی منجر به ضربوجرح، تهدید با انواع سلاح سرد، قتل، تجاوز و…
گرچه بسیاری از خشونت های خیابانی مربوط به اراذل واوباش است، ولی افراد عادی زیادی هم به¬طور ناخواسته به بهانه¬های واهی درگیر زدوخوردهای بیمورد با یکدیگر میشوند، تصادف دو خودرو – خریدوفروش، طلب¬ پول و… همین موضوع خشونت خیابانی را به یک مسأله و مشکل برای سلامت عمومی تبدیل کرده است.
همچنین نزاع¬ بر خواسته از خشونت موجب آسیب های غیر کشنده و ناتوانی های دائم یا موقت نیز میشود. برخی از قربانیانی که در بیمارستان ها تحت درمان قرارگرفتهاند، در ساختمان های عمومی یا در خیابان جراحت و زخم چاقو و خنجر برداشته بودهاند. آسیب هایی که موجب ناتوانی دائمی میشوند، تأثیرات اجتماعی، احساسی و اقتصادی زیادی برای فرد آسیبدیده به دنبال خواهد داشت.
علل وقوع نزاع های خیابانی
دلایل وقوع نزاع؛ ویژه نزاع های خیابانی را میتوان برحسب مناطق مختلف به چند دسته تقسیم کرد:
1- دلایل فرهنگی:
این پدیده در کشور ما که دارای بافت جمعیتی چند قومیتی است، بهعنوان پدیدهای مسئلهساز ظاهر میشود. پدیده نزاع های فردی در مناطقی از کشور که بهشدت متأثر از ارزش های سنتی و طایفهای خود میباشند و گرایش و پایبندی کمتری نسبت به قانون دارند، بیشتر مشهود است.از سوی دیگر، متأسفانه هنوز خشونت و نزاع ازجمله موضوعاتی است که در فرهنگ بعضی از هموطنان، شاخص قدرت و یا دفاع از منزلت اجتماعی و فرهنگی و حیثیت خانوادگی محسوب میشود.
عمده دلایل فرهنگی و اجتماعی نزاع های خیابانی از قرار زیر است:
* فقدان آموزش
* عدم ارائه الگوهای مناسب جهت پر کردن اوقات فراغت افراد
*بیکاری یا نداشتن شغل مناسب
*سطح پایین میزان تحصیلات در نقاط آلوده، بیسوادی یا کمسوادی و عدم آگاهی از عواقب سوء نزاع
* عدم برنامهریزی مناسب برای اوقات فراغت جوانان
* پائین بودن آستانه تحمل افراد
* وجود وضعیت آنومیک در جامعه و ضعف هنجارها در نظارت به رفتارهای افراد
* رواج استفاده از ماهواره و تماشای برنامههای که خشونت و پرخاشگری را ترویج میکنند.
2-عوامل فردی
* اختلالات تکانهای، داشتن تیپ شخصیتی ستیزهجو
* فقر عاطفی، ناکامی، حسادت، خودنمایی، جامعهپذیری نامناسب، نداشتن مهارت ارتباط و توسل بهزور جهت احقاق حق
*با عنایت به اینکه مردان تمایل بیشتری به ابراز قدرت دارند و در ابراز خشونت در محیط خارج از منزل بیپرواتر عمل میکنند؛ به نظر این قشر بیشتر دچار درگیری های خیابانی شده و بانوان به دلیل ضعف بدنی و نوع فرهنگ جامعه کمتر در انظار اقدام به درگیری مینمایند.
3-عوامل محیطی
* زندگی در مناطق حاشیهای و جرم خیز
* وجود گروههای خشونتطلب در قالب اراذلواوباش در منطقه و آشنایی و ورود برخی از جوانان به این گروهها
*زندگی در مناطق کوهستانی و بد آبوهوا یا مناطق گرم و خشک
دلایل وقوع نزاع های خیابانی از منظر جامعهشناسی جنایی:
1- نظریه فشار اجتماعی
از این نظریه بانام فشار ساختاری نیز یاد میشود. این نظریه، عامل انحرافات اجتماعی را فشارهای اجتماعی وارده بر فرد میداند.فشارهایی که بهطور عمده ناشی از فقر ایجاد میشود. جامعه شناسان، ساختارهای اجتماعی نامناسب را عامل ایجاد و تشدید چنین فقر تحمیلی بر فرد میدانند.این نوع فشار اجتماعی موجب عدم موفقیت فرد در دستیابی به اهدافش در زندگی میگردد؛ و همین امر میتواند زمینه را برای گرایش به آسیبهای اجتماعی مختلف فراهم سازد.
2-الگوی کنترل اجتماعی هیرشی
این الگو که گاه بانام نظریه پیوند از آن یاد میشود، پیدایش کجروی را معلول ضعف همبستگی در گروهها و نهادهای اجتماعی و نیز تضعیف اعتقادات و باورهای موجود در جامعه برمیشمرد. نتیجهای که هیرشی از تحلیل خویش میگیرد آن است که جامعه یا گروهی که در میان اعضای آن وابستگی های متقابل و قوی، وجود داشته باشد، بیش از جامعه یا گروهی قادر به اعمال کنترل بر اعضای خود خواهد بود که اعضای آن بستگی محکمی باهم نداشته باشند.
هیرشی معتقد است که چهارعنصر اصلی باعث پیوند فرد و جامعه میشوند.
* وابستگی
*تعهد
* درگیری
*باورها
عنصر وابستگی، بیانگر میزان وابستگی فرد به اشخاص دیگر در خانواده، محیط و نهادهای اجتماعی است. به نظر هیرشی، کسانی که به دیگران علاقه و توجه دارند رفاه و احساسات آنان را در نظر میگیرند و بااحساس مسئولیت نسبت به ای
ن افراد و حفظ ارتباط با آنها عمل میکنند. ایشان بر همین اساس یادآور میشود که افراد فاقد این وابستگی نگران آن نخواهند بود که روابط اجتماعی آنان به خطر افتد.
3-نظریهی یادگیری
این نظریه اشاره به این امر دارد که انحراف رفتاری است آموختهشده. بهعبارتدیگر فرد یاد میگیرد که چگونه دست به انحرافات اجتماعی بزند. بروس کوئن دراین زمینه میگوید: ادوین ساترلند که این نظریهی معروف را مطرح ساخته است؛ دراین نظریه بر نقش دوستان ناباب و معاشران نامطلوب در گرایش به رفتارهای انحرافی تأکید کرده است. ساترلند معتقد است اگر افراد با گروهها و یا دوستانی که معتقد به انجام رفتارهای انحرافیاند بیشتر از افراد غیر معتقد معاشرت کنند، زمینهی بروز انحرافات اجتماعی در آنها بیشتر میشود.
راههای کاهش و پیشگیری از نزاع خیابانی:
1- معین بودن ساعت کار و در نظر گرفتن فرصت کافی برای استراحت:در بسیاری از کشورهای پیشرفته؛ افراد ساعات محدود و معینی را به کار اشتغال داشته و زمان مناسب جهت استراحت و تفریح را در اختیاردارند.این شرایط در کشور ما به دلیل مکفی نبودن دستمزدها و فشار اقتصادی وارده بر افراد؛ عملاً مهیا نیست و افراد جهت تأمین معیشت مجبورند در چند نوبت یا چند شغل کار کنند که همین امر موجب ایجاد فشار روحی شده و فرد را مستعد خشونت میکند.
2-ایجاد فرصت اشتغال برای جوانان:بیکاری و پرسه زدن جوان ها در اماکن عمومی؛ موجب ایجاد خشونت های خیابانی میشود. بنابراین تا بسترهای مناسب جهت اشتغال به امور سالم برای جوانان فراهم نشود؛ این معضل قابلحل نخواهد بود.
3-آموزش مهارت های کنترل خشم:یکی از عوامل مهم و شاید مهمترین علت ایجاد نزاع خیابانی؛ عدم مهارت در کنترل خشم است.بنابراین لازم است این مهارت ها در سطوح مختلفی مانند مدارس؛ دانشگاهها؛ اماکن نظامی (ویژه خدمت سربازی)؛ آموزش های ضمن خدمت کارکنان؛ آموزشگاههای رانندگی و…. تدریس شود.
تهیه و تنظیم: اداره مطالعات و برآورد اجتماعی معاونت اجتماعی انتظامی استان کرمانشاه
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد