به گزارش مطلع الفجر کسب رتبه نمونه کشور از سوی یکی از معلمان مدارس استان کرمانشاه بهانه خوبی شد برای من تا با دعوت از ایشان پای صحبت های ساده و بی آلایش فردی بنشینم که هنوز با وجود ۳۲ سال تدریس همانند یک معلم جوان و تازه نفس با هیجانی وصف ناپذیر از عشق و علاقه خود به شغل و دانش آموزان می گوید.
آری مصاحبه امروزم را به فردی اختصاص دادم که به عنوان یکی از هزاران معلمی که در جامعه ما در حال تربیت و تعلیم نسل جوان کشور هستند جلوی من نشسته بود، شخصیتی که متاسفانه ارزش، جایگاه و منزلت آنها کمتر برای جامعه کنونی ما شناخته شده است.
جهاندار مفتون، دبیر رشته ریاضی متوسطه دوم مدارس شهر کرمانشاه با مدرک کارشناسی ارشد که هم اکنون دانشجوی رشته دکترای ریاضی است، معلم نمونه ای است که اعتقاد دارد معلمی نیز مانند هر شغل دیگری سختی‌های خاص خودش را دارد اما عشق و علاقه به آموزش و کار با بچه‌ها سختی‌های این حرفه را برایش شیرین و دلنشین کرده است.
وی در سی و دومین سال خدمتش، پرانرژی و باانگیزه از کار و تدریسش صحبت می‌کند، از رویاهایش می گوید و از خاطرات و گلایه هایش، در برخی از دقایق انجام مصاحبه می توانستم به راحتی اشک هایش را که در چشمانش حلقه زده بود و بغضی که گلویش را می فشرد دیده و احساس کنم بغضی که شاید از کم توجهی ما به این شغل مقدس نشات گرفته و موجب شده تا روح و جسم این انسان های وارسته اذیت شود.
وقتی این معلم موفق و پرتلاش با بیش از سه دهه تجربه، مهمترین دغدغه خود را بازنشستگی و دور افتادن از فضای تدریس و مدرسه عنوان می کند عرق شرم به عنوان یک فرد از اعضای این جامعه بر پیشانیم می نشیند؛ فردی که با وجود داشتن بیشترین مشکلات معیشتی بزرگترین دغدغه اش جدایی از فضای علم و آموزش است!
مصاحبه ام را با طرح سووالاتی در زمینه های مختلف از وی آغاز می کنم.
در دوران کودکی و نوجوانی آرزو داشتید چه شغلی در آینده داشته باشید؟
با توجه به علاقه خاصی که به شغل معلمی داشتم از زمانی که در یکی از روستاهای زادگاهم در شهرستان گیلان غرب زندگی می کردم همیشه آرزو داشتم وارد این شغل شوم چون معتقد بودم معلمی یک شغل مقدس است از اینرو پس از گرفتن مدرک دیپلم به دلیل همین علاقه وارد دانشگاه تربیت معلم شده و پس از ۲ سال به جُرگه شغل معلمی پیوستم و پس از آن و در کنار کار تدریس به تحصیل هم ادامه داده و در رشته کارشناسی و سپس کارشناسی ارشد ریاضی گرایش تحقیق در عملیات از دانشگاه رازی کرمانشاه فارغ التحصیل شدم.
با وجود ۳۲ سال از کار تدریس ولی معتقدم علم آموزی را هیچوقت نباید تعطیل کرد بنابراین تحصیلم را ادامه داده و هم اینک دانشجوی مقطع دکتری ریاضی با گرایش تحقیق در عملیات هستم.
با وجود این همه سال کار تدریس ولی همواره بزرگترین نگرانی زندگی ام بازنشستگی و جدا شدن از فضای درس و مدرسه است که از ابتدای شروع به کارم تاکنون با من همراه بوده است و نمی دانم زمانی که بازنشسته شوم چگونه می خواهم با این موضوع کنار بیایم.
چطور شد به عنوان معلم نمونه در کشور انتخاب شدید؟
برای اینکه در فرآیند انتخاب معلم نمونه در کشور شرکت کنید باید معیارها و ملاک های مختلفی که حدود ۳۰ آیتم می شود را با مستندات تهیه کرده و در سایت مخصوص شناسایی معلمان نمونه بارگزاری کرد که مهمترین آنها مواردی چون روش تدریس، طرح درس، مهارت در فناوری، تحقیق و مقاله و مواردی از این دست بوده که پس از طی مراحل منطقه‌ای، استانی و نهایتا کشوری توسط داوران مورد بررسی قرار می گیرد.
امسال برای اولین‌بار از طریق ویدئوکنفرانس و با حضور معاون مدیرکل توسط داوران کشوری مصاحبه انجام شد و موارد بارگزاری شده مورد راستی آزمایی قرار گرفت.
خوشبختانه استان کرمانشاه در زمینه حضور در جشنواره های مختلف کشوری در سال‌های گذشته خیلی فعال بوده است به طوری که این استان در سال گذشته به لحاظ کسب رتبه های برتر جشنواره های مختلف عنوان نخست را در میان دیگر استان ها در کشور به خود اختصاص داد.
وسایل و تجهیزات کمک آموزشی چه نقشی در در فرآیند تدریس دارد؟
امروزه وسایل کمک آموزشی، اعم از ساده و پیچیده، به عنوان ابزاری برای ایجاد تسهیل در امر تدریس و یادگیری در نظام های آموزشی بکار می روند زیرا این وسایل از حیث اینکه تئوری و عمل را با هم ترکیب کرده، باعث ماندگاری یادگیری، تثبیت یافته ها و تنوع بخشی در کلاس درس می شوند.
در گذشته وسایل آموزشی به گچ و تخته سیاه خلاصه می شد ولی امروزه می توان از وسایل و تجهیزات پیشرفته برای فرآیند تدریس استفاده کرد و خوشبختانه من به عنوان سرگروه فناوری آموزشی آموزش و پرورش استان کرمانشاه مشاهده کرده ام که دانش آموزان نیز برای استفاده از این وسایل چقدر راغب بوده و از آن استقبال کرده اند.
هم اینک معلمان در کنار آموزش حضوری می توانند از روش ها و فناوری های آموزشی چون ساخت کلیپ، اینفوگرافی، موشن گرافی و حتی انیمیشن برای فرآیند یاددهی و یادگیری نیز استفاده کنند که تجربه نشان داده است که بسیار موثر است.
استقبال معلمان از وسایل و تجهیزات آموزشی چگونه است؟
در ابتدا برخی از معلمان نسبت به استفاده از آموزش های جدید به دلیل تعصبی که به شیوه سنتی داشتند گاهی مقاومت می کردند ولی بروز ۲ سال شیوع کرونا و رواج استفاده از فضای مجازی در بحث تدریس موجب شد تا این تعصب همراه با ترس از بین رفته و این دسته از معلمان نیز به استفاده از شیوه های جدید و مجازی ترغیب شوند.
ضربه های زیادی دوران کرونا به مقوله آموزش و به ویژه دانش آموزان زد که غیرقابل جبران است ولی یکی از مزایای آن این بود که موجب شد آموزش مجازی نیز وارد مقوله آموزش ها شود که بدون شک تلفیقی از این دو روش می تواند جریان یادگیری را تسهیل و باعث ملموس و عینی ساختن آموخته ها شود.
آیا امکانات مدارس برای استفاده از شیوه های نوین آموزشی کافی است؟
هوشمندسازی مدارس یکی از گام‌های توسعه و تحقق عدالت آموزشی و راهی برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات علمی دانش‌آموزان است زیرا در مدارس هوشمند دانش آموزان با تفکر مستقل و ابراز خلاقیت، توانمندی خود را به کار می‌گیرند و فضای حاکم موجب به کارگیری توانمندی‌های مربیان، معلمان و اولیا برای تقویت یادگیری و آموزش شده و در واقع محیط مدرسه زمینه یادگیری و ایجاد انگیزه و رغبت را در دانش‌آموزان فراهم می‌کند.
متاسفانه در مدارس ما امکانات آموزشی اولیه حتی برای تدریس تلفیقی (حضوری و مجازی) نیز وجود ندارد که یکی از مهمترین وظایف مسوولان ایجاد زیرساخت مناسب در این بخش است.
ضمن اینکه در کنار کمبود کلاس های هوشمند بحث نبود علم استفاده از این وسایل آموزشی نیز هم اکنون در بین معلمان به چشم می خورد که باید زمینه لازم برای امر یادگیری آنان و نحوه استفاده از این ابزارها را فراهم ساخت.
طرح رتبه بندی معلمان تا چه حدود موفق بوده است؟
هرچند سرانجام پس از کش و قوس های فراوان و اظهارنظرهای متعدد طرح رتبه بندی معلمان به تصویب مجلس رسید و در نهایت اجرایی شد اما سوال اینجاست که آیا این نحوه رتبه بندی مورد قبول و پذیرش معلمان است؟ هرچند این طرح تغییرات جزیی در حقوق معلمان ایجاد کرد، جدای از اینکه بسیاری از معلمان نسبت به معیارهای اجرای آن معترضند ولی به هیچ عنوان کافی نیست.
چون بحث رتبه بندی ارتباط مستقیمی با عدالت معیشتی در جامعه دارد صنف معلمان از مسوولان انتظار دارند تا در صورت اجرای این طرح معیارهای لازم از سوی وزارت آموزش و پرورش بخوبی تعریف و اجرایی شده و حقوق برخی معلمان پایمال نشود.
در چنین شرایطی موردی که می تواند کمک خوبی به صورت ضرب الاجل به معیشت معلمان کند بحث فوق العاده ویژه است که در شرایطی که برای دیگر ادارات و سازمان ها ۵۰ درصد است برای معلمان تا سطح حداکثر ۲۷ درصد اعمال شده است که در صورت همسان سازی آن با دیگر ادارات می تواند بصورت نسبی تغییراتی در بحث معیشت این قشر ایجاد کند.
آیا شأن و منزلت اجتماعی معلمان در جامعه حفظ شده است؟
یکی از مشکلاتی که در صنف معلمان به آن در جامعه کمتر پرداخته شده است جایگاه و شان و منزلت اجتماعی این صنف است؛ در گذشته معلمان از جایگاه اجتماعی بسیار بالایی برخوردار بودند ولی در زمان فعلی متاسفانه از این منزلت برخوردار نیستند.
یکی از دلایل مهم این امر ریشه در مشکلات معیشتی آنها دارد زیرا چه بسیارند معلمانی که به‌دلیل مشکلات اقتصادی و تنگناهای معیشتی، به کار دوم که اغلب ارتباطی با معلمی ندارد، روی آورده اند.
اگر این شأن توسط نظام تعلیم و تربیت رعایت نشود کم کم افرادی که دارای شأن و کرامت وجودی برای حرفه مقدس معلمی هستند دیگر به عنوان معلم و مدیر به مدرسه پا نخواهند نهاد و این امر هم خودبخود نظام آموزشی کشور را با مخاطره جدی مواجه خواهد ساخت.
از اینرو تا زمانی که مسوولان فضایی را ایجاد نکنند که شان و جایگاه صنف معلمان حفظ شود نمی توان از جامعه انتظار داشت تا منزلت آنها را رعایت کنند.
بهترین خاطره دوران خدمت؟
لحظه به لحظه معلمی و در میان دانش آموزان بودن خاطره است و خوشبختانه همگی خاطره های شیرینی هستند اما یک مورد از آنها به ویژه هنگام مراجعه به ادارات دیگر همواره در ذهنم تداعی می شود این خاطره است، روزی هنگام تدریس در کلاس سوم دبیرستان دخترانه به شوخی در یکی از کلاس ها به دانش آموزان گفتم اگر در آینده به ریاست اداره ای رسیدید هوای معلم های خودتان رو داشته باشید.
پس از چندین سال روزی وقتی به یکی از ادارات سطح شهر رفته بودم ناگهان با خانمی مواجه شدم که رییس یکی از بخش ها بود و بلافاصله با دیدن من به استقبالم آمده و در کمترین زمان ممکن کارم را شخصا انجام داده و با نهایت احترام با من برخورد کرد.
موقع خارج شدن از آن اداره تا دم در خروجی با من آمده و گفت یادتون هست سرکلاس از ما خواستید هوای معلمان خودمان را داشته باشیم امیدوارم توانسته باشم به این توصیه شما عمل کرده باشم، آنجا بود که من متوجه شدم این خانم رییس، همان دانش آموز سال سوم دبیرستان من بود.
جهاندار مفتون، معلم نمونه کرمانشاهی در سی و سومین سال از دوران خدمتش هنگامی که در جریان مصاحبه وقتی به سال‌های دور و سخت برمی گردد، همه آن سختی‌ها را جزئی از خاطرات شیرین عمرش عنوان می کند.
وی در انتهای مصاحبه بار دیگر تاکید کرد از اینکه شغل معلمی را انتخاب کرده بسیار خوشحال است و اگر به گذشته بازگردد قطعاً و بدون تردید باز هم شغل معلمی را انتخاب خواهد کرد.
مفتون، با همان صفا و خلوص نیتش از همه مسوولان خواست تا همه هم و غم خود را در بحث آموزش و پرورش متمرکز کنند زیرا بگفته وی کشوری که در حوزه آموزش رشد کند در سایر حوزه ها هم به پیشرفت خواهد رسید.
وی تاکید کرد نباید با یک دید مصرفی محض به دستگاه آموزش و پرورش نگریست بلکه به دید یک دستگاه تولیدی به آن نگاه کرد که توجه به آن می تواند در آینده کشور را بسوی تعالی و پیشرفت رهنمون سازد. اگر بخواهیم وضعیت ۱۰ سال آینده کشور را ببینیم کافی است آموزش و پرورش فعلی را رصد کنیم.
مفتون، با همان صفا و خلوص نیتش از همه مسوولان خواست تا همه هم و غم خود را در بحث آموزش و پرورش متمرکز کنند زیرا بگفته وی کشوری که در حوزه آموزش رشد کند در سایر حوزه ها هم به پیشرفت خواهد رسید.
وی تاکید کرد نباید با یک دید مصرفی محض به دستگاه آموزش و پرورش نگریست بلکه به دید یک دستگاه تولیدی به آن نگاه کرد که توجه به آن می تواند در آینده کشور را بسوی تعالی و پیشرفت رهنمون سازد./ایرنا